به گزارش مشرق، «احمد ندیمی» در یادداشت روزنامه «افکار» نوشت:

روز چهارشنبه مجلس نمایندگان کنگره آمریکا طرح تحریمی جدید علیه ایران را با اکثریت آرا تصویب کردند. این طرح که تحریم های ایران و روسیه و کره شمالی را شامل می شود، در ادامه همان طرحی است که توسط سنای آمریکا یعنی S. ۷۲۲ دنبال می شد. طرح سنا در ابتدا شامل تحریم های ایران بود که در طول مسیر تحریم های روسیه را نیز دربرگرفت اما بعد از تصویب توسط سنا به دلیل مغایرت با قانون اساسی آمریکا دچار مشکل شد.

گویا با تفاهمی که میان سران سنا و مجلس نمایندگان صورت گرفت، طرح جدید این بار از سوی مجلس نمایندگان طرح شد تا مغایرت با قانون اساسی برطرف شود. این طرح جدید در بخش تحریم های ایران همان طرح سنا است. بعد از تصویب مجلس نمایندگان باید سنا آن را تصویب کند و پس از آن برای امضا به کاخ سفید فرستاده می شود.

از ابتدای مطرح شدن تحریم های جدید به دلیل آنکه این تحریم ها یکی از بی سابقه ترین تحریم های وضع شده علیه ایران بوده واکنش های زیادی از سوی ایران در برداشته است. مجلس شورای اسلامی بر اساس تقسیم کار صورت گرفته در هیئت عالی نظارت بر اجرای برجام، طرحی را تهیه کرده است که اقدام متقابل کنگره آمریکا محسوب می شود.

این طرح با عنوان «طرح مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه» توسط مرکز پژوهش های مجلس تهیه شده است و قرار است روز شنبه در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به بحث و بررسی گذاشته شود.

قبل از آنکه به نقد و بررسی این طرح بپردازیم لازم است به این سوال پاسخ دهیم که چرا اقدام متقابل ضروری است.

در روابط بین الملل که فاقد یک اقتدار مرکزی است مهمترین عامل تنظیم کننده اقدام متقابل است. اصل اقدام متقابل در روابط میان کشورها به رسمیت شناخته شده و یکی از عوامل مهم در ارزیابی های راهبردی و اخذ تصمیمهای کلان است.

بنابراین در یک رخداد اگر طرفین درگیر اقدامات متقابل مناسب از خود نشان ندهند، امکان برداشت و تلقی غلط برای طرف دیگر وجود دارد. برای مثال امکان دارد خویشتن داری از سوی یک طرف به طور غلط ناتوانی از سوی طرف دیگر تلقی شود و همین تلقی سبب شود که طرف دوم اقدامات شدیدتری نسبت به گذشته انجام دهد چرا که این تلقی را دارد که طرف اول ضعیف بوده و قادر با پاسخگویی لازم نیست.

تاکنون دولت تنها در یک مورد اقدام آمریکا را نقض برجام دانسته است و آن تمدید قانون تحریم ایران (ایسا) به مدت ده سال دیگر بود. در آن مورد اقدام متقابل ایران محدود به چند اقدام بود که متأسفانه اقدام متناسب نبود. در سایر اقدامات هم که دولت اقدام متقابلی انجام نداد و حتی وزارت خارجه در گزارشهای خود به مجلس شورای اسلامی اقدامات آمریکا را نقض برجام تلقی نمی کرد.

همین اقدامات متقابل ضعیف سبب شده است که دولتمردان آمریکایی این تلقی را پیدا کنند که ایران به هیچ قیمتی حاضر به برهم خود برجام نیست. طبیعی است که در این وضعیت سرعت و شدت اقدامات خصمانه خود را افزایش دهد.

بر اساس این قانون هرگاه یکی از حالتهای سه گانه زیر تحقق یابد دولت موظف به توقف همکاری های داوطلبانه و توسعه سریع برنامه هسته ای صلح آمیز است. حالتهای سه گانه عبارتند از:

۱- عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم ها

۲- بازگرداندن تحریمهای لغو شده

۳- وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر

- از منظر حقوقی مجلس شورای اسلامی معتقد نیست تصویب قانون جدید توسط سنای آمریکا نقض برجام است. به همین دلیل به قانون موجود درباره اجرای برجام ارجاع نشده است.

- از منظر سیاسی مجلس شورای اسلامی برجام را یک توافق خوب می داند و تمایلی ندارد تا مشکلی در مسیر اجرای برجام ایجاد کند.

این پیامها در کنار کیفیت این طرح که در یادداشت بعدی بررسی می شود موجب تشدید و تثبیت ادراک غلط آمریکایی ها مبنی بر وابستگی ایران به برجام خواهد شد.